Ég er AustfirðingurÞegar ég vinn heima hjá mér eins og í dag tek ég mér pásu frá hádegi fram til tvö. Tímann nota ég í smá útivist. Yfirleitt geng ég uppí Perlu og finn síðan einhverja leið niður að sjó. Þetta tekur sem fyrr segir um tvo klukkutíma og þetta er sá tími dagsins sem ég næ að hugsa. Undanfarið hef ég nær einungis notað þennan tíma til að pæla í ritgerðinni minni og hvernig best sé að byggja upp fyrsta hluta hennar. Í dag ætlaði ég að ganga þar til ég kæmist að niðurstöðu en ég gat ekki einbeitt mér. Eftir örlitla frústrasjón leyfði ég huga mínum að reika frjálst og hann stoppaði ekki fyrr en hann kom við á Vestfjörðum.
...
Ég hef alltaf haldið að ég ætti engin tengsl til Vestfjarða en fyrir stuttu kynntist ég vestfirskri stúlku sem reyndist í ofanálag vera frænka mín. Hún er í alla staði hin skynsamasta og dásamlegasta stúlka og afskaplega þægileg í umgengni. Hún á kærasta sem hún heldur mikið upp á og ég efast ekki um að þau eiga hamingjusamt líf í vændum. Þau munu eignast falleg og góð börn.
Svona stúlkur eru líka til fyrir austan en þó er einn stór munur á. Hver er hann spyrjið þið náttúrlega en þið verðið að bíða aðeins. Hægan, hægan.
...
Vestfirðingar eru nokkurs konar Vesturbæingar landsbyggðarinnar. Þið vitið að þegar Vesturbæingur verslar við kaupmanninn á horninu er hann ekki einungis að kaupa inn fyrir heimilið heldur er líka um að ræða pólitíska afstöðu. Heimsóknin til kaupmannsins er pólitísk aðgerð gegn hnattvæðingunni. Þetta er dagsatt.
...
Þið vitið líka alveg gegn hverju Vestfirðingar berjast og óþarfi að tíunda það. Þessi barátta og þessi eilífa vörn hefur mótað, já eða hreinlega búið til, ákveðna manngerð. Þessi manngerð fyrirfinnst líka annars staðar á landinu en þar er hún útlagi eða kverúlant sem ekki er mark á takandi. Fyrir vestan er hún normið. Frænka mín á Vestfjörðum, þessi duglega, hagsýna og skynsama sem ég sagði ykkur frá áðan kýs Frjálslynda flokkinn. Þessi fallega, heiðarlega og réttsýna frænka mín fyrir vestan er sem sagt róttæklingur.
Sem sagt: Svarið við spurningunni um muninn á skynsömum, heiðarlegum og fallegum stúlkum eystra og vestra er þetta:
Skynsamar, heiðarlegar og fallegar stúlkur á Vestfjörðum kjósa Frjálslynda flokkinn.
Skynsamar, heiðarlegar og fallegar stúlkur á Austfjörðum kjósa Framsóknarflokkinn.
...
Ég hef alltaf álitið hugtakið “landsbyggð” vera útí hött. Þetta hugtak táknar einhvern veruleika sem ekki er til. Austfirðingar og Vestfirðingar eru ágætis dæmi um þetta. Þessir landshlutar hafa báðir verið í vörn undanfarna áratugi en fátt eiga íbúarnir sameiginlegt. Á Austfjörðum hefur skapast hefð fyrir því að berjast ekki við kerfið. Austfirðingar eru praktískir og vita að kerfið verður aldrei sigrað. Þeir vita náttúrulega, enda eru þeir alveg jafn góðhjartað fólk og Vestfirðingar, að kvótakerfið er óréttlátt en þeir vita líka, sem þeir telja mikilvægara, að meiri ávinningur fæst með því að vinna með kerfinu en gegn því. Þeir vita hvað þeir hafa en vita ekki hvað þeir myndu fá og svo framvegis (og endalaust í þessum dúr). Meira að segja kommúnistarnir á Austfjörðum, sem eiga að bylta kerfinu samkvæmt skilgreiningu, eru helstu stuðningsmenn þess.
...
Vestfirðingar eru hugsjónarmenn eins Ólafur Ragnar og Jón Baldvin. Þessir menn voru kannski aldrei neitt sérstaklega vinsælir en þeir munu seint gleymast. Þeir eru ógleymanlegir pólitískir listamenn. Þegar ég kaus í fyrsta sinn árið 1994 var Lúðvík Jósepsson, frægasti stjórnmálamaður Austfjarða, þegar orðin óljós pólitísk minning. Með þessu er ég ekki að segja að Austfirðir hafi aldrei átt pólitíska hugsjónarmenn. Einn þeirra heitir til dæmis Hjörleifur Guttormsson en hann er álíka falleg minning í huga okkar Austfirðinga og síðasta aftakan á Mjóeyri við Eskifjörð.
...
Og hugsjónarmennskan brýst ekki einungis fram í pólitíkinni heldur líka í menningunni eins og eftirfarandi dæmi sýna:
a) Þeir eiga Stefán Mána, Rúnar Helga og Eirík Örn Norðdahl en við eigum slatta af klámfengnum hagyrðingum.
b) Vestfirðingar eiga hið gagnrýna og framúrskarandi góða Bæjarins besta og Austfirðingar eiga Austurgluggann (sem reyndar er framúrskarandi líka en á annan hátt).
c) Vestfirðingar eiga Mugison. Við eigum Rokksjóv Brján.
Þetta eru örlög hinna praktísku Austfirðinga og hinna hugsjónaríku Vestfirðinga.
...
Þrátt fyrir þessa andlegu fátækt okkar Austfirðinga stöndum við uppi sem sigurvegarar (og þetta höfum við alltaf vitað). Við trúum á kerfið og þess vegna, og eingöngu þess vegna, mun sólpöllum og nýjum fjórhjóladrifnum jeppum fjölga til muna í fjórðungnum næstu áratugina. Á sama tíma munu tíu Vestfirðingar flytja til Reykjavíkur í hvert skipti sem vestfirskur andans maður fæðist á fjórðungssjúkrahúsinu á Ísafirði. Niðursveiflan á Vestfjörðum er nefnilega ekki hálfnuð.
...
Og hvar stend ég í þessu?
Orðum þetta svona: Ég á lögheimili fyrir austan og ég er að hugsa um að skella mér austur fyrir kosningarnar í vor. Ég mun eiga langt spjall við pabba minn um pólitík á kjördag og ég mun komast að þeirri niðurstöðu að best sé að setja x-ið við Biðlistann. Það sé eini valkosturinn fyrir anarkista eins og mig, hugsa ég. Síðan fer ég að kjósa. Ég mun ganga að kjörklefanum í Nesskóla, svipta tjaldinu frá af öryggi og fá mér sæti. Fullkomlega einbeittur og án þess að hugsa mig tvisvar um krossa ég síðan við Fjarðalistann sem er, eins og við vitum öll, Framsóknarflokkur í afneitun. Þegar ég kem út man ég ekki nokkurn skapaðan hlut.
Austurland mun nefnilega aldrei flytja frá mér þó ég sé fyrir löngu kominn í Kópavog.
Kv.
Knúturinn.