Bítlarnir eða Stones?
Einhvern tímann hef ég skrifað í þessa dagbók mína að ef einhver myndi spyrja mig hvort það væru Stones eða Bítlarnir sem væru svona frekar minn tebolli þá myndi ég svara: "Beach boys, helvítis viðrinið þitt!" En það hefur enginn spurt mig og þið vitið þá svarið ef ykkur dettur í hug að spyrja. Nú ætla ég samt að ímynda mér að einhver spyrji og ég ætla ekki að leyfa mér þennan þriðja kost. Ég má sum sé ekki segja Beach boys heldur verð ég að velja á milli Stones eða Bítla.
Já, maður finnur sér sko alltaf eitthvað að gera í vinnunni!
En sum sé. Bítlarnir eða Stones? Þetta er auðvitað brjálæðislega erfið spurning og líkast til er maður dæmdur til ævarandi sektarkenndar ef maður tekur afstöðu í þessu mikla hitamáli sem hefur sundrað '68 kynslóðinni í marga áratugi. Og svo er auðvitað búið að benda á að þetta er ekki þrætuepli minnar kynslóðar. Við ættum frekar að skoða þessar andstæður: Blur/Oasis, Duran/Wham!, SSSól/Sálin, Súellen/Bumburnar, Síva/Ósón (eða var það Ózón?) , Einar Ágúst/Hálfdán. Þið skiljið.
En ég ætla að staldra við Stones/Bítla-dilemmuna. Svarið er Stones þannig að þeir sem vilja geta hætt að lesa núna. Svo það sé á hreinu þá er ég með þessum orðum að gera lítið úr Rubber soul, Revolver, Hvíta albúminu, Let it be og Abbey road. Allt eru þetta fínar plötur, sérstaklega Rubber soul og Abbey road. Þær eru á sinn hátt fullkomnar og ef maður leggur þessar plötur saman (!) þá er útkoman eitt stórkostlegasta listaverk tuttugustu aldarinnar. Takið eftir: Ég sagði listaverk og það er líka helsti galli Bítlatónlistar post '66.
Fram skal tekið og bókað að Bítlarnir voru óumdeilanlega mun betri en Stones fyrir '65. Stones voru einhvers konar kóverband, eltandi dægursveiflur og flugur sem Bítlarnir sköpuðu, og áttu sér í raun engan hljóm eða rödd eins og poppspesjalistar (eins og Knúturinn) segja. Ef nánar er að gáð voru Stones eiginlega lakari fram undir '67 en það ár gáfu þeir út hina hörmulegu Their satanic majesties request sem var yfirfull af einhverjum indverskum hljóðfærum, sækadilíu og hipparugli. Alger vibbi. Næstum því jafn leiðinleg og Sgt. Peppers en sú síðarnefnda var þó orgínal - það má hún eiga. Samt alger vibbi.
Svo gerist eitthvað árið 1968. Stones byrja að skapa þá stórkostlegustu rokktónlist sem um getur - og það á færibandi, praise the Lord! Hef óljósan grun um hvað gerðist ef ég man ævisögu Keith Richards rétt. Brian Jones drukknaði, Mick stakk undan Keith og í kjölfarið byrjaði gítarleikarinn sorgbitni á metnaðarfullum sukktúr sem ekki er enn lokið. Og síðan hætti Mick að vera svona mikil kelling.
Voila! Afraksturinn var þvílík röð af meistaraverkum að engin hljómsveit hefur toppað þetta fyrr né síðar - ekki einu sinni Beach boys (þeim tókst aldrei að gera margar góðar plötur í röð). Fyrsta trompið var Beggars banquet, svo Let it bleed, þá Sticky fingers og loks Exile on Main st. Fullt hús stiga og menn eru einfaldlega steingeldir eða heyrnarlausir ef þeir kinka ekki kolli núna og samþykkja orð Knútsins. Þessar plötur fanga rokkið í allri sinni dýrð, alla lestina, svitann, ástríðuna og síðast en ekki síst úrkynjunina! Þetta var ekkert feik! Lesið bara ævisöguna hans Richards ef þið trúið mér ekki!
Og hvað voru Bítlarnir að gera á þessum sama tíma? Þeir voru einfaldlega uppfullir af því að þeir væru listamenn sem óneitanlega fæddi af sér margar fallegar poppflugur eins og Hey Jude og A day in a life. En fyrst og fremst voru þeir bara í einhverjum þykjustuleik, uppteknir af því að tónlistin þeirra væri list. Það er í góðu lagi út af fyrir sig en komm on! Þegar öllu er á botninn hvolft: Who gives a fuck?!
Það sem er heillandi við rokkið er ekki fágun og fegurð. Það sem heldur manni eins og mér enn í heljargreipum er greddan og löngunin til að öskra úr mér lungun á leiðinni yfir skarðið með mússíkina í botni. Þessi tilfinning - þetta kikk - sem kemur þegar ég hlusta á Monkey man af Let it bleed klukkan hálf níu á morgnana á hundrað kílómetra hraða. Þetta kikk kemur ekki þegar ég heyri Octopus garden eða Lady Madonna. Svo einfalt er það.
Stones eru örugglega ómerkilegri listamenn samkvæmt skilgreiningu en þeir eru án nokkurs vafa hinir sönnu flaggberar rokksins. And we salute you!
Kv.
JK.